Pasek wynagrodzenia to specjalny dokument, którego zadaniem jest wykazanie wszelkich składników wynagrodzenia, potrąceń i dodatków. Czy pasek wynagrodzenia dla pracownika to obowiązek każdego pracodawcy? Jak czytać jego treść i z jakich elementów się składa?
Jak dobrze wiemy, wynagrodzenie netto to kwota wpływająca na nasze konta bankowe, po potrąceniu składek i innych zobowiązań podatkowych. Wyliczaniem wynagrodzenia “do ręki” zajmują się najczęściej kadry lub przełożony. Pasek wynagrodzenia to specjalny dokument płacowy, który czarno na białym wyjaśnia pracownikom, w jaki sposób ich pensja została obliczona. Wyciąg z listy płac to nie tylko potwierdzenie wysokości odprowadzonych składek na ubezpieczenia społeczne, ale też dokładne zestawienie wszystkich dodatkowych składników pensji. Czy pasek do wynagrodzenia w firmie jest obowiązkowy? Jak czytać ten często zagmatwany dokument?
Poszukujesz nowej firmy? Sprawdź oferty pracy w Radomiu na GoWork.pl
Pasek wynagrodzenia – co to jest? Co powinien zawierać?
Jak już wspomnieliśmy pasek wynagrodzenia to dokument, który pracodawca może przedstawić pracownikom w formie miesięcznego wykazu składników wynagrodzenia. Szczególne wyliczenia mogą stanowić pewną zagadkę dla pracowników, którzy mają przecież prawo wiedzieć, w jaki sposób wylicza się ich wypłatę.
Właśnie w tym celu wiele firm wprowadziło tzw. pasek wynagrodzenia. Taki dokument przedstawia pracownikom, w jaki sposób wyliczono ich płacę netto. Dzięki temu pracodawca nie musi odpowiadać na pytania setek pracowników, a osoby zatrudnione mają potwierdzenie, że ich wypłata została obliczona w prawidłowy sposób.
Pasek wynagrodzenia dla pracownika to dokładne zestawienie potrąconych składek na ubezpieczenia społeczne, zaliczki na podatek dochodowy, ewentualnych potrąceń z wynagrodzenia z tytułu zaległości komorniczych lub dodatkowych składników pensji, wynikających z dodatkowych premii.
Jakie dane znajdziemy na pasku wynagrodzeń
Pasek wynagrodzeń zawiera szczegółowe informacje dotyczące struktury pensji pracownika, które pozwalają na dokładne zrozumienie procesu obliczania wynagrodzenia. Na pasku znajdziemy przede wszystkim dane pracownika (imię, nazwisko, numer identyfikacyjny) oraz dane pracodawcy (nazwa firmy, NIP, REGON). Kluczową częścią paska są składniki wynagrodzenia, które obejmują wynagrodzenie zasadnicze, premie (regulaminowe lub uznaniowe), dodatki (np. za pracę w nocy lub nadgodziny) oraz wszelkie inne przyznane świadczenia.
Pasek wynagrodzeń uwzględnia również potrącenia z wynagrodzenia takie jak składki na ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe, chorobowe), składkę zdrowotną, zaliczkę na podatek dochodowy oraz ewentualne potrącenia komornicze. Ważnym elementem są również informacje dotyczące urlopów, zasiłków (np. chorobowych) oraz nieobecności, które mogą mieć wpływ na wynagrodzenie. Pracownicy mogą również spotkać się z danymi dotyczącymi wpłat na Pracownicze Plany Kapitałowe (PPK), jeśli przystąpili do tego programu.
Przykład obliczenia wynagrodzenia
Obliczenie wynagrodzenia netto na przykładzie osoby zarabiającej 5500 zł brutto wygląda następująco. Na początek obliczamy składki na ubezpieczenia społeczne. Składka emerytalna wynosi 9,76% z 5500 zł, co daje 536,80 zł, składka rentowa to 1,5%, czyli 82,50 zł, a składka chorobowa to 2,45%, co daje 134,75 zł. Po zsumowaniu wszystkich składek (536,80 zł + 82,50 zł + 134,75 zł = 754,05 zł), odejmujemy je od wynagrodzenia brutto, co daje nam podstawę do obliczenia składki zdrowotnej, czyli 4745,95 zł. Składka zdrowotna wynosi 9%, co daje 427,14 zł.
Kolejnym krokiem jest ustalenie zaliczki na podatek dochodowy. Od podstawy opodatkowania (5500 zł – 754,05 zł – 250 zł z tytułu kosztów uzyskania przychodu) obliczamy podatek dochodowy według stawki 12%. Po odjęciu kwoty wolnej od podatku (300 zł), zaliczka na podatek wyniesie 259 zł. Po odjęciu składek i zaliczki na podatek, wynagrodzenie netto wyniesie 4060,81 zł.
Czy pasek wynagrodzenia dla pracownika jest obowiązkowy?
Jeżeli mamy prawo do poznania sposobu rozliczania naszego wynagrodzenia, powstaje pytanie, czy pasek wynagrodzenia w firmie jest obowiązkowy. Zgodnie z przepisami pracodawca może wprowadzić obowiązek przedstawiania pasków wynagrodzeń w regulaminie zakładowym lub regulaminie płac. Taki dokument może powstać w tradycyjnej formie papierowej lub elektronicznej. Czy to oznacza, że każda firma musi je zapewnić?
Warto pamiętać, że pracodawca może (ale nie musi) przedstawiać zatrudnionym pasków płacowych. Nigdzie w przepisach nie znajdziemy informacji o obowiązku prowadzenia pasków do wynagrodzenia. Czy to znaczy, że pracownik nie zawsze będzie mógł zapytać o składniki swojej pensji? Artykuł 85. Kodeksu pracy zabezpiecza prawa zatrudnionych w tej kwestii:
Pracodawca, na żądanie pracownika, jest obowiązany udostępnić do wglądu dokumenty, na których podstawie zostało obliczone jego wynagrodzenie.
To znaczy, że paski wynagrodzeń nie są obowiązkowe, lecz gdy pracownik poprosi o okazanie dokumentacji, na podstawie której wyliczono jego wynagrodzenia – pracodawca ma obowiązek to zrobić.
Pasek z wynagrodzenia – o jaką dokumentację może zapytać pracownik?
Nawet jeśli pracodawca nie wprowadził obowiązku przedstawiania pracownikom pasków wynagrodzeń, musi (na prośbę zatrudnionego) przedstawić mu dokumenty, które stanowią podstawę do wyliczania wszystkich składników wynagrodzenia. Jakie to mogą być dokumenty?
- Układ zbiorowy pracy, regulamin wynagrodzeń i premiowania.
- Lista obecności potwierdzająca wypracowanie przez zatrudnionego odpowiedniej liczby godzin.
- Dokumenty potwierdzające liczbę nadgodzin, zwolnień lekarskich, spóźnień itd.
- Lista płac z wyróżnieniem konkretnego pracownika, wraz ze szczegółowymi obliczeniami dotyczącymi składek ZUS, zaliczki na podatek itd.
- Wykaz ewentualnych potrąceń komorniczych z pensji.
Pasek z wynagrodzenia – informacje o dodatkowych zarobkach
Wynagrodzenie pracownika to nie tylko potrącenia z tytułu konieczności odprowadzania różnego rodzaju składek. Pasek wynagrodzenia może zawierać też informacje o dodatkowych składnikach pensji, które podnoszą podstawową wypłatę zasadniczą (np. premia regulaminowa). O jakich składnikach wynagrodzenia mowa?
- Jak już wspomnieliśmy, takim składnikiem może być premia regulaminowa lub uznaniowa, a także prowizja od wywalczonego utargu.
- To mogą być także dodatki za pracę w nocy, nadgodziny lub pracę w szczególnych warunkach.
- Pasek z wynagrodzeniem może zawierać też inne składniki, takie jak: dodatek funkcyjny lub za staż pracy.
Wszelkie zmienne, które mają wpływ na ostateczny kształt pensji pracowniczej, powinny zostać wykazane na pasku wynagrodzeń (jeżeli ten obowiązuje w regulaminie firmy).
