Zasiłek opiekuńczy: Kto ma prawo i jak się o niego ubiegać?

Komu przyznawany jest zasiłek opiekuńczy na członka rodziny? Jaka jest wysokość świadczenia oraz w jaki sposób złożyć wniosek o zasiłek opiekuńczy na dorosłego członka rodziny lub dziecko? Zapraszamy do lektury.

Zasiłek opiekuńczy przysługuje wszystkim osobom zatrudnionym na umowę o pracę lub tym, którzy posiadają ubezpieczenie chorobowe. Wypłacany jest w przypadku zwolnienia z wykonywania pracy z konieczności opieki nad dzieckiem lub innymi chorymi członkami rodziny. Wysokość miesięcznego świadczenia wynosi 80 proc. podstawy wymiaru zasiłku. Sprawdź, jakich formalności należy dopełnić, aby otrzymać zasiłek opiekuńczy na członka rodziny i przez jaki okres można go pobierać.

Zasiłek opiekuńczy na członka rodziny: dla kogo?

Zasiłek opiekuńczy należy się każdej osobie zatrudnionej na umowę o pracę lub która posiada ubezpieczenie chorobowe (w przypadku zatrudnienia na umowę zlecenie lub o dzieło można skorzystać z dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego z ZUS).

Dlatego zgodnie z art. 32 ustawy zasiłkowej, taki pracownik może wziąć zasiłek opiekuńczy do opieki nad chorym dzieckiem w wieku do 8. roku życia (w określonych przez ustawodawcę przypadkach), do 14. roku życia lub opieki nad innym chorym członkiem rodziny: małżonka, rodziców, teściów, dziadków, wnuków, rodzeństwa czy dzieci powyżej 14 lat. Przysługuje on zarówno na dziecko chore, jak i zdrowe.

Kto może pobierać zasiłek opiekuńczy?

Prawo do zasiłku opiekuńczego przysługuje:

• Pracownikom;
• Członkom rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni kółek rolniczych;
• Osobom wykonującym pracę nakładczą;
• Osobom wykonującym pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia i osobom współpracującym;
• Osobom wykonującym umowę uaktywniającą;
• Osobom prowadzącym pozarolniczą działalność;
• Osobom wykonującym odpłatnie pracę, na podstawie skierowania do pracy, czy w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania;
• Odbywającym służbę zastępczą;
• Duchownym.

Aby zasiłek przysługiwał, muszą jednak zaistnieć określone okoliczności, które pozwolą pracownikowi skorzystać ze świadczenia. Jakie? Sprawdźmy.

Zasiłek opiekuńczy na członka rodziny: dziecko do 8 lat

Jak czytamy na stronie Gov.pl, zasiłek opiekuńczy na członków rodziny do 8. roku życia przysługuje okresie sprawowania opieki osobistej, w przypadku:

• Nieprzewidzianego zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły, do których dziecko uczęszcza, a także w przypadku choroby niani, z którą rodzice mają zawartą umowę uaktywniającą lub dziennego opiekuna, sprawującego opiekę nad dzieckiem
• Porodu lub choroby małżonka ubezpieczonego lub rodzica dziecka, stale opiekującego się dzieckiem, jeżeli poród lub choroba uniemożliwia temu małżonkowi, lub rodzicowi sprawowanie opieki nad dzieckiem
• Pobytu małżonka ubezpieczonego lub rodzica dziecka stale opiekującego się dzieckiem, w szpitalu albo w innym zakładzie leczniczym podmiotu leczniczego wykonującego działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenie zdrowotne

Zasiłek opiekuńczy na członka rodziny: opieka nad dzieckiem niepełnosprawnym do 14 lat

Zasiłek opiekuńczy na członka rodziny należy się również rodzicom dzieci niepełnosprawnych do 14. roku, gdy chory:

• Legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki, lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji do ukończenia 18 lat,
• Legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami konieczności stałej lub długotrwałej opieki, lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenie, rehabilitacji i edukacji do ukończenia 18 lat

W jakich przypadkach można skorzystać z tego zasiłku opiekuńczego na członka rodziny?

• Porodu lub choroby małżonka ubezpieczonego lub rodzica dziecka, stale opiekującego się dzieckiem, jeżeli poród lub choroba uniemożliwia temu małżonkowi, lub rodzicowi sprawowanie opieki nad dzieckiem
• Pobytu małżonka ubezpieczonego lub rodzica dziecka stale opiekującego się dzieckiem, w szpitalu albo w innym zakładzie leczniczym podmiotu leczniczego wykonującego działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenie zdrowotne

Przy czym warto zaznaczyć, że w myśl art. 32. [Prawo do zasiłku opiekuńczego] Ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa:

Za dzieci w rozumieniu ust. 1 i 2 uważa się dzieci własne ubezpieczonego lub jego małżonka oraz dzieci przysposobione, a także dzieci przyjęte na wychowanie i utrzymanie.

Zasiłek opiekuńczy na dorosłego członka rodziny

Pracownik może również wybrać zasiłek opiekuńczy na dorosłego członka rodziny (np. małżonka, rodzica, teściów, dziadków, wnuków, rodzeństwo lub dzieci powyżej 14. roku życia), jeżeli tylko pozostają we wspólnym gospodarstwie domowym. Warunkiem zasiłku na członków rodziny wymagających opieki jest jednak posiadanie ubezpieczenia przez osobę chorą na czas sprawowania opieki przez pracownika. Sprawdź -> Opieka nad osobami starszymi: zasiłek.

Zasiłek opiekuńczy na członka rodziny: ile dni?

Ile dni trwa zasiłek opiekuńczy na członka rodziny? Zgodnie z art. 33 ustawy zasiłkowej, świadczenie można pobierać przez okres:

• 60 dni w roku kalendarzowym w przypadku opieki nad dzieckiem zdrowym do 8 roku życia lub chorym do lat 14
• zasiłek opiekuńczy przysługuje łącznie 30 dni w roku kalendarzowym na dziecko niepełnosprawne, które ukończyło 14 lat, ale nie ukończyło 18 lat lub na dziecko niepełnosprawne po 8 roku życia, jeśli w przypadku porodu, choroby lub pobytu w szpitalu rodzina/opiekuna tego dziecka, opieka nad nim nie jest możliwa
• 14 dni w roku kalendarzowym na chore dziecko powyżej 14 roku życia lub innego chorego członka rodziny

Kto płaci zasiłek opiekuńczy na członka rodziny? Płatnik składek lub bezpośrednio Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Zasiłek jest jednym ze świadczeń wypłacanym z ubezpieczenia chorobowego. Dlatego zasiłek na członka rodziny finansowany jest z funduszu ubezpieczeń społecznych, nawet wtedy, gdy wypłaca go pracodawca.

Ile wynosi zasiłek opiekuńczy na członka rodziny? Miesięczny zasiłek opiekuńczy wynosi 80 proc. podstawy zasiłku za każdy dzień, w którym dany pracownik z niego korzysta, ale również za dni ustawowo wolne od pracy.

Kiedy należy się dodatkowy zasiłek opiekuńczy z ZUS?

Dodatkowy zasiłek opiekuńczy przysługuje ojcu dziecka lub członkom najbliższej rodziny, jeśli matka pobierająca zasiłek macierzyński w ciągu 8 tygodni po porodzie nie ma możliwości sprawowania opieki nad dzieckiem. Tak się dzieje, gdy ubezpieczona matka dziecka np. przebywa w szpitalu czy innej placówce leczniczej, także, wtedy gdy posiada orzeczenie o niezdolności do samodzielnej egzystencji, orzeczenie o niepełnosprawności w stopniu znacznym, które uniemożliwia sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem. O dodatkowy zasiłek można się starać również wtedy, gdy matka porzuciła dziecko. Matka dziecka, która nie ma możliwości opieki nad dzieckiem, musi być jednak ubezpieczona. Dodatkowy zasiłek opiekuńczy przysługuje tylko na dziecko do 8 tygodnia życia, a pobieranie zasiłku jest możliwe, jeśli osoba, która wnioskuje o świadczenie, zrezygnuje z pracy.

Zasiłek opiekuńczy na członka rodziny: wniosek

Aby otrzymać zasiłek opiekuńczy na członka rodziny, należy dostarczyć do ZUS zwolnienie lekarskie oraz wypełniony wniosek o zasiłek opiekuńczy na druku:

• Z-15a (w przypadku sprawowania opieki nad dzieckiem)
• Z-15b (w przypadku sprawowania opieki nad dorosłym członkiem rodziny)

Wzór wniosku zasiłku opiekuńczego znajdziesz na stronie Zus.pl.

Natomiast w przypadku wypłaty zasiłku przez ZUS (dotyczy osób, które prowadzą własną działalność gospodarczą), należy przedstawić również zaświadczenie płatnika składek na druku:

• Z-3 (w przypadku pracownika na umowie o pracę)
• Z-3a (w przypadku osoby ubiegającej się o zasiłek i odprowadzającej składki chorobowe z tytułu np. umowy zlecenia)

Jak widać, państwo stara się pomagać rodzinom w ciężkich sytuacjach. Zasiłek opiekuńczy może ułatwić egzystencje ludziom, którzy muszą łączyć pracę z problemami zdrowotnymi członków rodziny, a także rodzicom by mogli w należyty sposób pomóc dziecku, które wymaga opieki.

Kiedy przysługuje zasiłek opiekuńczy na członka rodziny?

Zasiłek opiekuńczy to świadczenie, które przysługuje osobom opiekującym się chorym członkiem rodziny. Zasiłek ten można uzyskać w sytuacjach, gdy osoba potrzebująca opieki nie może samodzielnie funkcjonować z powodu choroby lub wypadku. Aby otrzymać zasiłek opiekuńczy, konieczne jest spełnienie określonych warunków, takich jak posiadanie odpowiedniego ubezpieczenia zdrowotnego oraz odpowiednia liczba dni przepracowanych, które dają prawo do świadczenia. Zasiłek opiekuńczy jest dostępny na osoby, które wymagają pomocy przez określony czas, zwykle do 14 dni.

Świadczenie to jest przyznawane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) na wniosek osoby, która sprawuje opiekę nad chorym członkiem rodziny. Warto zaznaczyć, że w przypadku opieki nad dzieckiem poniżej 14. roku życia, zasiłek opiekuńczy jest wypłacany w pełnej wysokości, natomiast w przypadku opieki nad osobą dorosłą, świadczenie może być mniejsze. Zasiłek opiekuńczy jest istotnym wsparciem dla osób, które muszą pogodzić obowiązki zawodowe z opieką nad bliskimi.

Jak obliczany jest zasiłek opiekuńczy i jakie są zasady jego wypłaty?

Zasiłek opiekuńczy jest obliczany na podstawie średniego wynagrodzenia osoby ubiegającej się o świadczenie. Wysokość zasiłku wynosi zazwyczaj 80% wynagrodzenia, jednak zależy to od liczby dni opieki oraz sytuacji osoby, która sprawuje opiekę nad chorym. Zasiłek opiekuńczy jest wypłacany przez ZUS po złożeniu odpowiednich dokumentów, które potwierdzają potrzebę opieki nad członkiem rodziny. Osoba ubiegająca się o zasiłek musi także dostarczyć zaświadczenie lekarskie, które potwierdza stan zdrowia osoby wymagającej pomocy.

Świadczenie jest wypłacane za czas nieobecności w pracy, w związku z opieką nad chorym członkiem rodziny. Należy pamiętać, że zasiłek opiekuńczy jest ograniczony czasowo, a po upływie maksymalnego okresu świadczenie może zostać zawieszone lub zakończone. Warto zatem dobrze zaplanować czas opieki oraz skonsultować się z pracodawcą, aby dowiedzieć się, jak składać wnioski o zasiłek i jakie dokumenty są wymagane.