Konflikty w pracy to rzecz nieunikniona. W pracy spędzamy większa część swojego dnia i tak naprawdę znaczną część swojego życia. A konflikt jest nieodłącznym elementem życia. Jednak łączy się on z negatywnymi emocjami i stresem, dlatego większość z nas stara się unikać konfliktów. Czy jest to jednak możliwe?
Większość z nas nie lubi sytuacji konfliktowej. Niezależnie od tego, czy jesteśmy w sferze życia prywatnego, czy może w sektorze zawodowym, to konflikty, kłótnie i nieporozumienia wywołują w nas nieprzyjemne emocje, gniew, smutek, bądź stres. Niestety konflikty są częścią codziennych sytuacji i tam, gdzie jest więcej niż jeden człowiek, może dojść do kłótni. Warto jednak zauważyć, że mimo tego ciężkiego bagażu emocjonalnego, który nakłada na nas konflikt, może on stać się siłą napędową do pozytywnych zmian. Jednak aby tak się stało, musi on zostać odpowiednio poprowadzony, ponieważ rozwiązywanie konfliktów nie jest łatwe. W końcu w grę wchodzą emocje, urażona duma i gniew. To mieszanka wybuchowa, której poddają się nawet najbardziej profesjonalni gracze. Dlatego zdarza się, że staramy się unikać konfliktów za wszelką cenę. Jednak czy w ogóle da się uniknąć konfliktu? I czy jest to dobre rozwiązanie?
Spis treści
Konflikty w pracy – dlaczego powstają?
Tam, gdzie spotykają się ludzie, tam powstają konflikty. Niby nic skomplikowanego, a jednak temat kłótni w pracy jest ciągle obecny. Dlaczego? Ponieważ branża HR cały czas szuka sposobu, aby nie tylko skutecznie rozwiązywać konflikty, ale także im zapobiegać. Dlatego tak ważne jest zrozumienie, dlaczego powstają konflikty i jakie są ich przyczyny. Dzięki temu można sprawniej zarządzać zespołem i ograniczać sytuacje, które wiążą się z potencjałem konfliktowym.
Poważny konflikt powstaje wtedy, gdy dwie strony konfliktu są przekonane co do swoich racji i nie chcą dopuścić argumentów drugiej osoby. Zazwyczaj takie kłótnie dotyczą spraw, które angażują każdą ze stron w sposób emocjonalny. Może chodzić o sprawy światopoglądowe lub inne podejście do etyki zawodowej. Mocno rozwijają się także konflikty na gruncie postrzegania najkorzystniejszych rozwiązań biznesowych lub nieporozumienia dotyczące podziału obowiązków i odpowiedzialności poszczególnych członków zespołu. Jeśli więc zależy Ci na rozwiązywaniu konfliktów, warto pochylić się na chwilę nad ich przyczynami. Dopiero zrozumienie i skategoryzowanie tego zjawiska może pomóc w znalezieniu odpowiedniego podejścia, które może zaowocować w przyszłości ograniczeniem sytuacji konfliktowych.
Przyczyny konfliktów
Przyczyny konfliktów w pracy są tak naprawdę bardzo podobne do tych występujących w życiu prywatnym. Chociaż nie są ich bezpośrednim odwzorowaniem, to jednak mają ze sobą wiele wspólnego. W obu przypadkach prawidłowy osąd sytuacji może zostać zachwiany przez gniew, złość, smutek, czy poczucie niezrozumienia. Jednak konflikty w miejscu pracy są mimo wszystko nieco inne. Często bowiem dotykają naszej ambicji i sprawiają, że czujemy się niedocenieni na gruncie dorobku zawodowego. Mogą także podważać naszą wiedzę, umiejętności, czy doświadczenie.
Jakie główne przyczyny konfliktów możemy wyróżnić?
- Inne podejście do etyki pracy,
- Odmienne podejście do rzetelności wykonywania obowiązków,
- Błędy komunikacyjne,
- Brak empatii,
- Brak rozmowy,
- Inne podejście do spraw premii, awansów, czy kontaktów z przełożonym,
- Różnice światopoglądowe, które wychodzą w trakcie pracy,
- Odmienne poczucie humoru.
Jakie są rodzaje konfliktów?
- Konflikt interesów
Przede wszystkim ma związek z potrzebami i motywacjami członków zespołu. Konflikt interesów może pojawiać się tam, gdzie każdy gracz gra do własnej bramki, ponieważ został wprowadzony taki sposób zarządzania. Dodatkowo konflikty te opierają się także o zasoby, które zostawały dostarczone lub dopiero będą dostarczone w konkretnych członków grupy.
- Konflikt relacji
W tym przypadku mówimy o podstawie konfliktu, która znajduje się w nastawieniu do innych osób. Może to wiązać się z wiarą w stereotypy lub po prostu brakiem zrozumienia dla danych zachowań, które kojarzą nam się z tą osobą. Ten rodzaj konfliktu jest silne nacechowany emocjonalnie i czasami nawet strona prowokująca ma problem z określeniem, czego tak naprawdę dotyczy jej niechęć względem współpracownika.
- Konflikt wartości
Ma związek z kulturą i środowiskiem, w którym pracujesz, a które może różnic się Twojego systemu wartości. Dotyczy przede wszystkim konfliktów i nieporozumień na gruncie moralnym, co często wiąże się z podejściem do pracy, współpracowników, czy przełożonych. do tego dochodzi niezrozumienie wzajemnego postrzegania świata, które przebija się przez nawet najbardziej profesjonalne relacje zawodowe.
- Konflikt treści
Pojawia się wszędzie tam, gdzie dochodzi do nieporozumienia na gruncie komunikacyjnym. Może wynikać więc z braku odpowiedniej liczby informacji lub z faktu, że ktoś podał zbyt dużo informacji, które wzajemnie się wykluczają. Zazwyczaj do rozwiązania konfliktu tego rodzaju wystarczy rozmowa wyjaśniająca, ponieważ nie niesie on ze sobą dużego ładunku emocjonalnego.
Czy da się unikać konfliktów?
Rozwiązywanie konfliktów z pewnością nie jest łatwe, jednak jeszcze trudniejsze jest ich… unikanie! Choć nie jest to niemożliwe, to jednak można sprawić, aby sam konflikt w ogóle nie zaistniał lub przeszedł bez większych „zniszczeń”. Więc tak, można unikać konfliktów, jednak trzeba do tego podejść z odpowiednim nastawieniem i odpowiednią wiedzą. Co więcej, trzeba też znaleźć odpowiedni złoty środek, ponieważ im częściej unikasz konfliktu, tym bardziej może się okazać, że nie jest to dla Ciebie odpowiednia droga. Dlaczego? Ponieważ nie jesteśmy z kamienia i czasami mimo usilnych prób nie da się uniknąć kłótni. Szczególnie jeśli druga strona ciągle wystawia nas na próby.
Tak naprawdę chodzi o to, aby postawić na komunikację – jasną, klarowną do bólu komunikację. Jednak czasami to nie wystarczy, ponieważ unikanie konfliktowych sytuacji zależy od dwóch stron konfliktu. Jeśli tylko jedna osoba chce pokojowego rozwiązania sprawy, to niezależnie od jej starań może okazać się, że tej kłótni nie da się uniknąć, ponieważ ładunek emocjonalny z drugiej strony jest zbyt mocny. Warto jednak zawsze próbować.
W jaki sposób unikać konfliktów?
Rozwiązywanie konfliktów to jedno, a unikanie sytuacji podwyższonego ryzyka konfliktowego to drugie. Jak zatem nie dopuścić do konfliktu lub jego eskalacji?
- Daj sobie chwilę na przemyślenie
to tak naprawdę najważniejsza zasada. Jeśli doszło do sytuacji, która może zapoczątkować konflikt z Twojej inicjatywy, postaraj się przed podjęciem jakichkolwiek działań ochłonąć przez kilka chwil. Jak to zrobić? Możesz po prostu wyjść na przerwę, lub na moment uda się do łazienki. Ważne, abyś w tym czasie był zupełnie sam. Na szybko przeanalizuj, czy chcesz rozwiązać ten konflikt, zanim się jeszcze rozpocznie, czy w ogóle opłaca się angażować w tę sytuację emocjonalnie i czy sprawa, o którą walczysz, jest tak naprawdę warta Twoich nerwów. Może się okazać, że źle odłożony ołówek nie jest wart angażowania się w konflikt, który może przerodzić się w coś poważniejszego. W końcu – po nitce do kłębka.
Jeśli jednak to nie Ty jesteś inicjatorem sytuacji konfliktowej również, możesz zastopować rozmowę i poprosić o chwilę na przemyślenie. Czasami krótki zdanie – „rozumiem, że jesteś zły, potrzebuję kilku minut, aby ochłonąć i zaraz do ciebie wrócę, abyśmy mogli na spokojnie rozwiązać tę sytuację” – może zdziałać cuda.
- Zatrzymaj konflikt w początkowej fazie
Możesz także od razu zareagować bardziej dosadnie i zatrzymać rozkręcający się konflikt w jego początkowej, narastającej fazie. Jak to zrobić? Zaznacz wprost, że kłótnie nie są dobrym rozwiązaniem i tylko dokładają Wam w tej sytuacji problem.
„W tym momencie nasze/wasze kłótnie tylko jeszcze bardziej komplikują sprawę. Musimy najpierw skupić się na rozwiązaniu tej sytuacji, a później zrobimy spotkanie, na którym omówimy, co poszło nie tak.”
„Naprawdę uważasz, że podnoszenie głosu w tym momencie to najlepsze rozwiązanie? Rozumiem emocje, ale zróbmy na razie to, co mamy zrobić, a to nieporozumienie wyjaśnimy sobie jeszcze dzisiaj pod koniec pracy lub jeśli chcesz, możemy to zrobić teraz, jednak na spokojnie.”
- Nie pozwól na atak
Często dla świętego spokoju chcesz rozwiązać konflikt, pozwalając się wykrzyczeć inicjatorowi? Cóż taka technika może sprawdzić się raz, czy dwa, jednak w takim rozwiązywaniu konfliktów łatwo zatracić swoje granice. Dlatego też, jeśli w grę wchodzą duże emocje, które powodują, że druga strona zaczyna zachowywać się w sposób nieakceptowalny, dobrze jest zaznaczyć, na jakie zachowania się godzisz w trakcie kłótni, a na jakie nie, bowiem podstawą zdrowych relacji – również tych służbowych – jest szacunek, który zawsze jest na pierwszym miejscu, nawet jeśli w grę wchodzą emocje. Dlatego jeśli ktoś zaczyna na Ciebie krzyczeć, lub – co gorsza – posuwa się do obrażania, dyskredytowania bądź pomawiania – stanowczo zareaguj!
„Rozumiem emocje, jednak Twoje zachowanie w tym momencie jest nieakceptowalne. Nie będę kontynuował rozmowy w takim tonie. Spotkajmy się tu za 20 minut, jak emocje opadną i wyjaśnimy tę sprawę na chłodno.”
- Dbaj o komunikację
Badając rodzaje konfliktów, można łatwo zauważyć, że większość kłótni wiąże się z brakiem odpowiedniej komunikacji, co prowadzi do licznych nieporozumień. Warto pamiętać, że każdy ma swój punkt widzenia, jednak szczera rozmowa i próba przedstawienia swojego stanowiska znacznie zwiększa szanse na porozumienie i wspólne znalezienie rozwiązania, nawet jeśli nie do końca zgadzamy się w niektórych sprawach. Dlatego też, jeśli chcesz unikać konfliktów, staraj się za każdym razem rzeczowo przedstawiać swoje stanowisko, od razu niweluj wszystkie niedopowiedzenia i nie bój się argumentować i wyjaśniać negatywne emocje.
Jest konflikt – co dalej?
Niestety nie zawsze da się uniknąć konfliktu. Czasami jest zbyt mało czasu na podejmowanie decyzji i sami dajemy się ponieść emocjom. Cóż jesteśmy tylko ludźmi, a utrata kontroli zdarza się każdemu. Jeśli więc już pojawił się konflikt, to trzeba się nim zająć. Ale nie powierzchownie, czyli na zasadach „dla świętego spokoju”. Trzeba się nim zająć tak, aby zminimalizować ryzyko jego wystąpienia w przyszłości, czyli wyjaśnić sporne kwestie, a nie tylko pogodzić się z przymusu. Rozwiązanie konfliktu musi być więc dokładne i najlepiej przeprowadzone przez niezależną osobę.
Jeśli masz już sytuację konfliktową w swoim miejscu pracy, dobrze byłoby, abyś mimo dużych emocji postarał się zaangażować w rozwiązanie konfliktu. Jak to zrobić? Staraj się zrozumieć stronę drugiej osoby i ciągle powtarzaj sobie, że to w imię wyższych wartości, takich jak spokój w pracy. Nie oszukujmy się – ciągłe kłótnie i afery to nie jest dobra przestrzeń, w której chciałbyś spędzać kilka godzin każdego dnia.
Co więcej, konflikt i ich rozwiązywanie raczej Cię nie ominie. Nawet jeśli bardzo starasz się unikać kłótni, to jednak nie jesteś w stanie uchronić się przed takimi emocjami. Dlaczego? Ponieważ są one częścią życia, a udawanie, że nie ma w nas złości, gniewu, czy smutku jest po prostu niezdrowe.
Jakie są sposoby rozwiązywania konfliktów?
Jeśli sam jesteś aktualnie w konfliktowej sytuacji, lub jesteś pracodawcą, który boryka się ze skłóconym teamem, to z pewnością zastanawiasz się, jakie są sposoby na rozwiązywanie konfliktów. W tym wypadku bardzo pomocne mogą okazać się… kodeksy etyki zawodowej. Kodeksy etyczne zawierają bowiem przedstawienie sposobów rozwiązywania konfliktów, a czasami także sankcji dla osób nieprzestrzegających zasad w nich ustalonych. Jednak nie każdy zawód ma do swojej dyspozycji taki kodeks, dlatego dobrze jest wykorzystać uniwersalne sposoby rozwiązywania konfliktów.
Oto kilka podstawowych sposobów rozwiązywania sytuacji spornych:
- Otwarta konfrontacja
Mając w miejscu pracy konfliktową sytuację, możecie po prostu… powiedzieć sobie wszystko twarzą w twarz i w ten sposób oczyścić atmosferę. Jest to dość ryzykowne zagranie, ponieważ istnieje możliwość, że podczas otwartej konfrontacji konflikt się zaogni. Zaczną wychodzić dodatkowe nieporozumienia i żale. Jednak czasami takie ostateczne wyjaśnienie sprawy jest bardzo ważne. Szczególnie jeśli mamy do czynienia z konfliktem, który trwa już jakiś czas i przyjmuje postać zimnej wojny.
- Kompromis
Sposobów rozwiązywania konfliktów jest dużo, jednak jednym z najczęściej wybieranych jest właśnie kompromis. Wymaga on jednak od zaangażowanych stron zrozumienia i spokoju, ponieważ zazwyczaj każda z nich musi z czegoś zrezygnować na rzecz załagodzenia sporu w sytuacjach konfliktowych. Kompromis obserwujemy często między członkami rodziny, ale świetnie sprawdza się także w pracy. Najlepiej jednak, aby przy budowaniu porozumienia na gruncie kompromisu obu stronom towarzyszyła osoba postronna, która dopilnuje, aby kompromis zachował swoją istotę w przeciwnym razie drugiej stronie, może towarzyszyć poczucie krzywdy, a to generuje kolejne konflikty.
- Negocjacje
Negocjacje to nieco pracochłonny proces, jednak istnieją pewne przesłanki, świadczące o tym, że dobrze poprowadzone negocjacje są niezwykle skutecznym i budującym sposobem rozwiązywania konfliktu. Działają bowiem na zasadzie obopólnego zysku. Każda ze stron ma bowiem możliwość przedstawienia swoich racji i utrzymania ich podczas dyskusji, ponieważ celem negocjacji jest dążenie do tego, aby osiągnąć porozumienie poprzez połączenie najważniejszych postulatów obu stron. W ten sposób każdy jest wygrany, a firma lub zespół zyskują nowe rozwiązania, które tak naprawdę wyrosły właśnie na fundamencie konfliktu. Jednak jak przeprowadzić takie negocjacje? Po pierwsze słuchaj aktywnie i staraj się zachować obiektywizm. Dziel się konstruktywnymi komentarzami dotyczącymi proponowanych rozwiązań lub przedstawianych problemów.
Mimo dużych emocji i często wzajemnej niechęci warto podejmować kroki w celu rozwiązania konfliktu. Praca w miłej atmosferze to znacznie przyjemniejsze uczucie, niż przebywanie w środowisku, w którym panują negatywne emocje. Mimo że nieporozumienia są częścią relacji międzyludzkich, nie oznacza to, że muszą definiować nasze postrzeganie świata i drugiej osoby. W pracy istotne są relacje profesjonalne, dlatego jeśli przeszkadza nam styl życia współpracownika lub jego poglądy polityczne to najlepiej omijać takie tematy i skupiać się tylko na tym co jest w danym momencie najważniejsze – czyli na obowiązkach służbowych. Nie musisz bowiem przyjaźnić się z osobami, z którymi pracujesz, ważne, żebyście rozumieli swoje role w zespole i potrafili efektywnie współpracować na zasadach wzajemnego szacunku i zrozumienia.
