Wiek przedprodukcyjny, to przedział wiekowy obejmujący osoby od 0 do 17 lat. Jednak nie jest to takie oczywiste, jak mogłoby się wydawać, ponieważ często przyjmuje się różne klasyfikacje. Jak dokładnie określić wiek przedprodukcyjny? I co to w ogóle oznacza?
Większość z nas ma już wiek przedprodukcyjny za sobą. Jest to okres, w którym podlegamy obowiązkowi szkolnemu. To czas, kiedy nie możemy podjąć pracy zarobkowej legalnie. W związku z tym, jesteśmy w pewien sposób „niezdatni” do podjęcia „produkcji” dla państwa. Osoby będące w tym przedziale wiekowym kształcą się i przygotowują do tego, aby w niedalekiej przyszłości przejść do grupy produkcyjnej, czyli takiej, której członkowie aktywnie pracują dla krajowej gospodarki. Czy oznacza to, że w wieku przedprodukcyjnym nie można podjąć pracy zarobkowej? Otóż można! Jednak na jakich warunkach odbywa się praca nieletnich?
Spis treści
Wiek przedprodukcyjny: co to?
Wiek przedprodukcyjny, to w zależności od przyjętej klasyfikacji, kobiety oraz mężczyźni między wiekiem 0 a 17 lat. Tym mianem określa się dzieci oraz nastolatków, którzy z powodu kształcenia lub na mocy przepisów kodeksu pracy nie mogą być zatrudnione w legalnej pracy zarobkowej.
Główny Urząd Statystyczny na swojej stronie internetowej podaje taką definicję wieku przedprodukcyjnego:
Wiek, w którym ludność nie osiągnęła jeszcze zdolności do pracy, tj. grupa wieku 0 – 17 lat.
Dodatkowo warto zaznaczyć, że często przedział wiekowy osób, które nie podejmują pracy z powodu kształcenia, zależy od przyjętej klasyfikacji oraz metodologii. Tak więc, na poczet niektórych badań, naukowcy korzystają z przedziału wiekowego od 0 do 15 lat, czyli do momentu ukończenia przez małoletniego 15 roku życia.
Przyjęcie podziału społeczeństwa ze względu na kryterium produktywności, doprowadziło do tego, że możemy wyróżnić trzy grupy ludności w wieku przedprodukcyjnym, produkcyjnym oraz wieku poprodukcyjnym. Taki przedział wiekowy pozwala uporządkować oraz badać strukturę społeczeństwa w takich dziedzinach jak demografia, prawo, statystyka, ekonomia oraz ekonomika zatrudnienia. Dzięki temu można również mieć dokładny ogląd rynku pracy oraz jego zapotrzebowania.
Co to jest wiek produkcyjny?
Wiek produkcyjny określany jest jako przedział wiekowy obejmujący osoby w wieku:
- 18 -65 lat mężczyźni
- 18-60 lat kobiety
Według tej metodologii, kobiety i mężczyźni w wieku produkcyjnym, to osoby zdatne do podjęcia pracy zarobkowej na mocy przepisów kodeksu pracy. Nie obejmuje ich już obowiązek szkolny, a także są zdolni fizycznie i umysłowo do „produkcji” zawodowej.
Co ciekawe tę grupę możemy podzielić na:
- wiek mobilny, między 18 a 44 rokiem życia – są to ludzie, którzy ciągle się dokształcają oraz poszerzają swoje kwalifikacje zawodowe i doświadczenie. Z tego względu uznaje się, że są oni chętniejsi do zmiany miejsca lub charakteru pracy.
- wiek niemobilny, powyżej 44 roku życia aż do osiągnięcia wieku poprodukcyjnego – osoby takie uzyskały już stosowne doświadczenie zawodowe lub wykształcenie. Z tego względu nie są pozytywnie nastawieni do zmiany miejsca pracy.
Po osiągnięciu pewnego pułapu wiekowego, który w Polsce wynosi 59 oraz 64 lata, na osoby z grupy produkcyjnej przychodzi wiek poprodukcyjny. Jest to czas przejścia na emerytury i w stan spoczynku zawodowego.
Jakie są różnice między wiekiem produkcyjnym a przedprodukcyjnym
Różnice między wiekiem przedprodukcyjnym a produkcyjnym są bardzo proste do wychwycenia, ponieważ kryterium ich rozdziału jest czytelne. Ludzie w wieku produkcyjnym są zdolni do podjęcia pracy zarobkowej, czyli do „produkcji” dochodu na rzecz gospodarki państwa. Natomiast wiek przedprodukcyjny to osoby, które nie podejmują pracy zarobkowej ze względu na obowiązek szkolny.
Dodatkowo warto zwrócić uwagę na fakt, że nawet jeśli osoba młodociana podejmie zatrudnienie, nadal nie jest przypisywana do wieku produkcyjnego. Dochód, który ewentualnie może „naprodukować” pracownik młodociany jest na tyle niski, że nie można zaliczyć takiego pracownika do grupy produkcyjnej.
Co ciekawe, do wieku produkcyjnego zalicza się także osoby bezrobotne. Dzieje się tak, dlatego że okres bezrobocia w wielu przypadkach jest chwilowy. Nie oznacza on utracenia zdolności do podjęcia pracy przynoszącej dochód. Z tego względu, w określaniu ilości osób w wieku produkcyjnym bierze się również osoby, które chwilowo znalazły się w stanie niewykonywania pracy zarobkowej.
Czy można pracować w wieku przedprodukcyjnym?
Tak, można pracować w wieku przedprodukcyjnym. Jednak łączy się to z wieloma wymogami, które musi spełnić pracodawca, aby mógł zatrudnić pracownika młodocianego. Jednak kim jest pracownik młodociany? To osoba, która ukończyła 15 lat, ale nie ma jeszcze lat 18. Dodatkowo, aby podjąć zatrudnienie w wieku przedprodukcyjnym, należy skończyć przynajmniej ośmioletnią szkołę podstawową. Trzeba także przedstawić zaświadczenie lekarskie, w którym widnieje informacja, że dana praca nie jest niebezpieczna dla zdrowia i życia młodocianego pracownika.
Ważne, aby zarówno pracodawcy oraz pracownicy młodociani mieli świadomość, że mimo młodego wieku mają swoje prawa i są chronieni stosownymi zapisami prawnymi. Zacznijmy od tego, że podejmując zatrudnienie, pracownik młodociany ma prawo do otrzymywania wynagrodzenia. Jego czas pracy jest krótszy niż osoby w wieku produkcyjnym. Co więcej, pracownicy w wieku przedprodukcyjnym mogą wykonywać tylko lekkie prace, które są bezpieczne dla ich zdrowia, życia, a także rozwoju psychofizycznego. Obowiązki związane z podjęciem pracy, nie mogą utrudniać młodocianemu kontynuowania obowiązku szkolnego.
Istotną informacją jest także fakt, że pracownikom między 15 a 18 rokiem życia, przysługuje prawo do urlopu wypoczynkowego w wymiarze 12 dni. Urlop można wykorzystać po przepracowaniu 6 miesięcy.
Wiek produkcyjny w Polsce
Osoby w wieku produkcyjnym w Polsce, to osoby, które są między 18 a 60 lub 65 rokiem życia. W praktyce oznacza to, że grupa ta jest zdolna do podjęcia pracy przynoszącej dochód.
Jak podaje Główny Urząd Statystyczny, obecnie w Polsce liczba mieszkańców wynosi 37 578 000. Sytuacja z pewnością ulegała zmianie przez sytuacje związaną z agresją Rosji na Ukrainę. Szacuje się, że do naszego kraju przybyło ponad 2 miliony uchodźców z Ukrainy, dlatego sytuacja demograficzna państwa jest dynamiczna.
Portal Polskawliczbach.pl podaje, że w wieku produkcyjnym w Polsce jest 59,5% wszystkich mieszkańców. Odpowiednio w wieku przedprodukcyjnym jest 18,2%, a 22,3% jest w wieku poprodukcyjnym.
Czy praca w wieku przedprodukcyjnym wlicza się do emerytury?
Praca w wieku przedprodukcyjnym wlicza się do emerytury. Ustalając prawo do emerytury lub renty ZUS, bierze pod uwagę okresy składkowe i nieskładkowe. Jednak do ustalenia czasu składkowego wymagane są konkretne dokumenty, które potwierdzą okres zatrudnienia młodocianego pracownika. Tak więc, aby okres pracy w wieku przedprodukcyjnym wliczał się do emerytury, należy przedstawić odpowiednie potwierdzenie zatrudnienia w postaci świadectwa pracy, umowy o naukę zawodu, umowy o praktykę lub staż.
Może zdarzyć się, że pracodawca nie będzie posiadał dokumentacji z dawnego okresu lub w żaden inny sposób nie będzie umiał potwierdzić zatrudniania młodocianych pracowników. W takiej sytuacji kluczowe mogą okazać się zeznania świadków, które potwierdzą okres i fakt pracy zarobkowej młodocianego. Oczywiście z tej możliwości mogą skorzystać osoby, które zostały zatrudnione w wieku przedprodukcyjnym legalnie. Każda praca dorywcza lub „na czarno” wykonywana przez młodocianych pracowników nie jest uwzględniana do naliczania składek emerytalny oraz rentowych.
Jakie prawa mają młodociani pracownicy w Polsce?
Młodociani pracownicy, będący w wieku przedprodukcyjnym, mają szczególne prawa, które chronią ich w miejscach pracy. Przepisy Kodeksu pracy regulują m.in. maksymalny czas pracy, obowiązkowe przerwy oraz rodzaje zadań, które mogą wykonywać osoby w tym wieku. Te regulacje mają na celu zapewnienie młodym ludziom bezpieczeństwa i odpowiednich warunków do zdobywania pierwszych doświadczeń zawodowych.
Praca w wieku przedprodukcyjnym – szanse i zagrożenia
Praca w wieku przedprodukcyjnym może być doskonałą okazją do zdobycia pierwszych doświadczeń zawodowych, ale wiąże się także z pewnymi wyzwaniami. Młodzi pracownicy często mierzą się z trudnościami w godzeniu pracy z nauką oraz z presją związaną z pierwszym zatrudnieniem. Dlatego tak ważne jest, aby mieli wsparcie zarówno ze strony pracodawców, jak i rodziny.
