Zasiłek wychowawczy – kiedy się należy? Sprawdź, czy masz prawo do świadczenia

Zasiłek wychowawczy stanowi dodatkowe środki dla rodziców i opiekunów wychowujących dzieci. Aby móc otrzymać pieniądze należy jednak mieć prawo do zasiłku rodzinnego. Dowiedz się, kiedy i komu należy się zasiłek wychowawczy i jak uzyskać świadczenie. 

Każde państwo stara się pomagać swoim obywatelom tak, by w danym kraju żyło się lepiej. Szczególnie istotną grupą dla rozwoju kraju są rodziny z dziećmi. To dzieci stanowią przyszłość państwa, dlatego ich wychowanie i rozwój są tak istotne. Zwykle pomoc w wychowaniu polega na ulgach podatkowych lub dodatkach pieniężnych. Także w Polsce mamy różne rodzaje świadczeń materialnych dla rodziców np. zasiłek pielęgnacyjny, czy świadczenie rodzicielskie. Prawo do każdego z nich udzielane jak w oparciu o spełnienie określonych kryteriów. I tak przykładowo świadczenie pielęgnacyjne nie wymaga spełnienia kryterium dochodowego, podczas gdy zasiłek rodzinny już tak.

Zasiłek wychowawczy – co to?

Zasiłek wychowawczy to pieniądze, które stanowią jeden z dodatków do zasiłku rodzinnego.

Grupa takich świadczeń jak dodatki do zasiłku rodzinnego, sam zasiłek rodzinny, zapomoga z tytułu urodzenia dziecka, czy świadczenia opiekuńcze stanowią pomoc dla rodzin o niskim statusie materialnym. Warto zatem znać swoje uprawnienia do ubiegania się o pomoc, ponieważ może choć odrobinę odciążyć rodzinny budżet.

Zasiłek wychowawczy

Zasiłek wychowawczy przysługuje osobom, które aktualnie przebywają na urlopie wychowawczym. Sięgając do formalnej terminologii, tak naprawdę mówimy o dodatku z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego. Rodzic lub opiekun dziecka może otrzymać dodatkowe pieniądze w wyznaczonym okresie czasu. Prawo do zasiłku wychowawczego nadawane jest osobom, które mogą skorzystać z urlopu wychowawczego. Przysługuje pracownikowi, który ma za sobą minimum 6 miesięcy pracy (wraz z poprzednimi okresami zatrudnienia). Przy czym mowa o osobach zatrudnionych na podstawie umowy o pracę. Urlop przysługuje na dziecko do lat 6 lub 18 w przypadku dzieci legitymujących się orzeczeniem o niepełnosprawności. O uprawniający do zasiłku urlop wychowawczy wniosek składa się u pracodawcy maksymalnie do 21 dni przed planowanym rozpoczęciem urlopu wychowawczego.

Zasiłek wychowawczy. Komu przysługuje i kto wypłaca?

Dodatek z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego (zasiłek wychowawczy) może uzyskać:

• matka,
• ojciec,
• opiekun faktyczny dziecka,
• opiekun prawny dziecka, jeśli zajmuje się faktyczną opieką nad dzieckiem w okresie urlopu wychowawczego.

Dokładnie to Zakład Ubezpieczeń Społecznych zajmuje się wypłatą zasiłku wychowawczego z tytułu opieki nad dzieckiem. Jednak w razie delegowania tego obowiązku na inne organizacje, na konto opiekuna wpływa za pośrednictwem ośrodka pomocy społecznej bądź urzędu gminy, czy miasta. Jako że zasiłek wychowawczy stanowi dodatek do zasiłku rodzinnego, to pieniądze pojawiają się na koncie wraz z rodzinnym. Wypłata następuje co miesiąc zgodnie z harmonogramem podmiotu realizującego świadczenie.

Istotną kwestią jest to, że ojciec i matka mogą skorzystać z urlopu wychowawczego, jednak drugi rodzic musi mieć prawo przynajmniej do miesiąca urlopu wychowawczego. Nie ma konieczności dzielenia się jego wymiarem, jeśli:

• drugi z rodziców dziecka nie żyje,
• drugi z rodziców dziecka nie ma nadanej władzy rodzicielskiej nad nim,
• drugiemu z rodziców dziecka odebrano bądź zawieszono władzę rodzicielską.

Zasiłek wychowawczy a zasiłek rodzinny

Jak już wyżej wspomniano, zasiłek wychowawczy jest dodatkiem do zasiłku rodzinnego. Rodzinne przysługuje rodzicom z tytułu przynajmniej częściowego pokrycia wydatków związanych z wychowaniem dziecka. Ten zasiłek z kolei należy się:

• każdemu z rodziców dziecka bądź tylko jednemu z nich,
• opiekunowi prawnemu dziecka,
• opiekunowi faktycznemu dziecka, czyli osobie, która się nim opiekuje w razie wystąpienia do sądu rodzinnego o adopcję,
• osobie uczącej się, pełnoletniej, jeśli nie jest utrzymywana przez rodziców ze względu na ich śmierć lub gdy mają zasądzone na dziecko alimenty.

Zasiłek rodzinny jest zasiłkiem bazowym umożliwiającym staranie się o pozostałe, mniejsze lub większe dodatki. Oprócz zasiłku wychowawczego, do innych dodatków z tytułu zasiłku rodzinnego należą:

• Dodatek z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego
• Dodatek z tytułu podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania
• Dodatek z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego
• Dodatek z tytułu samotnego wychowywania dziecka
• Dodatek z tytułu urodzenia dziecka
• Dodatek z tytułu wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej

Ile wynosi zasiłek wychowawczy?

Mimo że sam zasiłek wychowawczy będąc jedynie dodatkiem do innego świadczenia i wynosi 400 zł, to i tak jest wyższy od podstawowego świadczenia rodzinnego, którego górna granica nie przekracza 135 zł. Jeśli zasiłek wychowawczy będzie przysługiwać za niepełny miesiąc, wówczas kwotę wyznacza się w przeliczeniu na 1/30 kwoty miesięcznej za jeden dzień prawa do zasiłku. Przy czym sugerując się Ustawą z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych, warto zaznaczyć, że kwota jest zaokrąglana do 10 groszy w górę. Zasiłek wychowawczy przysługuje w takiej samej kwocie niezależnie od tego, czy należy się z tytułu opieki nad dzieckiem jednym, czy kilkoma. Przy liczbie dzieci zmienia się jedynie czas, na jaki zostanie przyznany.

Jak długo jest wypłacany zasiłek wychowawczy?

Zasiłek wychowawczy przysługuje tylko przez określony czas. Osoba uprawniona do urlopu wychowawczego może otrzymywać zasiłek maksymalnie przez:

• 24 miesiące kalendarzowe,
• 36 miesięcy kalendarzowych, jeśli w czasie jednego porodu kobieta urodziła więcej niż jedno dziecko,
• 72 miesięcy kalendarzowych z tytułu opieki nad dzieckiem legitymującym się orzeczeniem o niepełnosprawności lub znacznym stopniu niepełnosprawności.

Przy czym warto zaznaczyć, że nawet jeśli oboje rodziców korzysta z urlop wychowawczego, to tylko jeden z opiekunów ma prawo do dodatku w wysokości 400 zł.

Kiedy NIE przysługuje zasiłek wychowawczy?

Opiekun dziecka nie otrzyma zasiłku wychowawczego, jeśli:

• osoba przed uzyskaniem prawa do urlopu wychowawczego pozostawała w stosunku pracy krócej niż przez okres sześciu miesięcy,
• w czasie korzystania z urlopu wychowawczego kontynuuje zatrudnienie lub podjął inną pracę zarobkową, która uniemożliwia sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem,
• w okresie urlopu wychowawczego korzysta z zasiłku macierzyńskiego,
• korzysta ze świadczenia rodzicielskiego,
• dziecko zostało umieszczone w placówce zapewniającej całodobową opiekę, takiej jak np. ośrodek szkolno-wychowawczy. Z wyłączeniem podmiotów wykonujących działalność leczniczą zapewniających dziecku całodobową opiekę w liczbie powyżej 5 dni tygodniowo;
• przestaje sprawować osobistą opiekę nad dzieckiem mimo przyznanego prawa do zasiłku.

Zasiłek wychowawczy. Kryterium dochodowe

Na sam zasiłek wychowawczy nie ma narzuconego kryterium dochodowego. Jednak ze względu na to, że stanowi on dodatek do zasiłku rodzinnego, należy spełnić kryteria drugiego świadczenia. Na zasiłek rodzinny nałożone jest kryterium dochodowe. Aby uzyskać prawo do świadczenia, na jednego członka rodziny nie może przypadać dochód wyższy niż:

• 674 zł,
• 764 zł, jeśli członkiem rodziny jest dziecko legitymujące się orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o umiarkowanym albo o znacznym stopniu niepełnosprawności.

Dokumenty potrzebne do otrzymania zasiłku wychowawczego

Aby uzyskać zasiłek wychowawczy, należy złożyć druk SR-1. Z dokumentem należy udać się do urzędu gminu, miasta lub ośrodka pomocy społecznej właściwego ze względu miejsca zamieszkania. Oprócz samego druku należy również załączyć:

• zaświadczenie o udzieleniu urlopu wychowawczego wraz ze wskazaniem czasu jego wykorzystania,
• zaświadczenie o pełnieniu pracy zarobkowej przez co najmniej 6 miesięcy przed nabyciem prawa do urlopu wychowawczego,
• potwierdzenie ubezpieczenia w ZUS-ie z miesiąca poprzedzającego złożenie wniosku.

Zasiłek wychowawczy może posłużyć rodzinie za dodatkowe środki na opiekę nad dzieckiem. Należy jednak pamiętać, że stanowi on jedynie dodatek do zasiłku rodzinnego. Zatem osoby, które chcą skorzystać z zasiłku wychowawczego, powinny najpierw ubiegać się o zasiłek rodzinny. Dopiero po nadaniu prawa do rodzinnego, można ubiegać się o zasiłek wychowawczy. Przy czym warto wiedzieć, że nie można go pobierać dłużej, niż do końca roku kalendarzowego, w którym dziecko przekroczy 6. rok życia.

Zasiłek a urlop wychowawczy – co warto wiedzieć?

Urlop wychowawczy i zasiłek wychowawczy to dwa różne pojęcia, które często są mylnie stosowane zamiennie. W rzeczywistości różnią się one zarówno celem, jak i zasadami przyznawania. Urlop wychowawczy to prawo przysługujące pracownikowi, które umożliwia opiekę nad dzieckiem, ale wiąże się z rezygnacją z wynagrodzenia – jest to bowiem urlop całkowicie bezpłatny. W czasie jego trwania budżet państwa opłaca składki na ubezpieczenie społeczne pracownika, co zabezpiecza jego przyszłe świadczenia emerytalne.

Zasiłek wychowawczy natomiast jest dodatkiem finansowym przysługującym wyłącznie osobom, które spełniają określone warunki. Aby go otrzymać, należy pobierać zasiłek rodzinny, który z kolei zależy od kryterium dochodowego.

Różnice między urlopem wychowawczym a zasiłkiem wychowawczym są kluczowe, ponieważ ten pierwszy jest prawem, a drugi – formą wsparcia finansowego. Zrozumienie tych różnic pozwala lepiej zaplanować swoje potrzeby oraz skorzystać z przysługujących świadczeń.