Marketing MIX – poznaj zasady kompozycji marketingowej

Marketing MIX to określenie, na które składa się kilka koncepcji marketingowych. Każdą z nich cechuje inne podejście do zagadnienia marketingu, jednak wspólnie pomagają uzyskać założone cele. Dowiedz się, czym jest marketing MIX i jakie są zasady modeli.

Marketing określa działania zorientowane na rynek i klienta, które mają pomóc firmie w sprzedaży wyrobów i usług. Każda firma potrzebuje działań marketingowych, by czerpać zyski ze swojej działalności. Marketing pozwala budować swoją konkurencyjność na rynku. Wybór odpowiedniej strategii marketingowej jest uzależniony od grupy docelowej, branży i środków finansowych firmy. Wyróżniamy wiele rodzajów marketingu, np. z zakresu:

• remarketingu,
• sms marketingu,
• content marketingu,
• social media marketingu,
• marketingu szeptanego,
• influencer marketingu.

Czym jest marketing MIX?

Marketing MIX to inaczej kompozycja marketingowa, na którą składa się wiele elementów kształtujących rynek. Elementy te obejmują metody działań, techniki i procesy istotne w kontekście oddziaływania przedsiębiorstwa na otoczenie rynkowe, czyli zarówno świadomość klientów, jak i firm konkurencyjnych. Na marketing MIX składa się kilka koncepcji.  Zastosowanie, którejś z nich jest pewnym systemem komunikacji firmy z klientami. Firma wybiera dany model marketing MIX-u, a następnie systematycznie stosuje jego techniki w celu zmaksymalizowania efektów zaspokajania potrzeb klientów. Najprościej mówiąc, marketing MIX generuje popyt na ofertę konkretnego przedsiębiorstwa. Firma sama kontroluje rynek i potrzeby potencjalnych klientów.

Koncepcje marketingu MIX

Na rynek można oddziaływać poprzez różne koncepcje. Do tych najpopularniejszych należą model 4P, nowoczesna koncepcja 4P, 4C i 7C. Nazwy koncepcji nawiązują do elementów składowych danego modelu – wszystkich w języku angielskim rozpoczynających się na literę P. Wybór którejś z koncepcji wpływa na przyjęty system planowania działań sprzedażowych i promocyjnych. To od modułu uzależniona jest reklama przedsiębiorstwa, budżetowanie, dystrybucja i strategia sprzedażowa. Sprawdźmy, na jakie obszary nacisk kładą poszczególne modele marketing MIX-u.

Product, price, promotion, place – formuła 4P

4P to koncepcja marketingu MIX autorstwa amerykańskiego profesora marketingu Edmunda Jerome McCarthy’ego. Koncepcja sugeruje dokonanie podziału przedsiębiorstwa na mniejsze działy, które mają się skupiać na poszczególnych obszarach rynku. Podział ma skutkować głębszą i dokładniejszą analizą rynku, która doprowadzi do stworzenia idealnej strategii. Koncepcja 4P to podstawowy model marketingowy, który składa się z 4 elementów.

• Produkt (product)

Jednym z elementów koncepcji 4P jest skupienie się na produkcie. W pierwszej kolejności należy określić potrzeby klientów i możliwości ich spełnienia. Jeśli wiemy, czego klienci dokładnie oczekują, jesteśmy w stanie na to odpowiedzieć. Skupiając się na produkcie, analizujemy nie tylko jego funkcjonalność i zadania, jakie ma spełniać, lecz również jego części składowe. Produkt to określenie na całościowy wyrób działalności przedsiębiorstwa, tzn. nie tylko np. sprzedawany odkurzacz, lecz również marka, wygląd opakowania, ergonomiczność, cały asortyment sklepu, rodzaj usług. Istotna jest również gwarancja udzielana do produktu, rękojmia, czy pomoc ze strony obsługi.

• Cena (price)

W koncepcji 4P cenę rozpatruje się na dwa sposoby. W kategorii wydatku, jaki konsument musi ponieść, aby stać się posiadaczem produktu oraz jako wynagrodzenie przedsiębiorstwa za poniesione nakłady. Wiedza o tych dwóch aspektach pomaga w ustalaniu polityki cenowej firmy, która zaspokoi oczekiwania klientów i jednocześnie przyniesie firmie zysk. W opracowaniu strategii brane jest pod uwagę prawo popytu i prawo podaży. Firma, analizując cenę, zwraca uwagę na swoją rentowność, czy możliwości ustanawiania konkurencyjnych rabatów.

• Dystrybucja (place)

Dystrybucja oznacza rozprowadzenie towaru na rynku za pomocą wielu kanałów. Przedsiębiorstwo powinno wziąć pod uwagę wszelkie aspekty związane z logistyką produktów. To np. zawieranie umów z kontrahentami w celu efektywniejszego dotarcia na poszczególne rynki, jak i do pojedynczych przedsiębiorców. Przemyślana dystrybucja dąży do redukcji kosztów dotarcia do klientów. Określa zarówno dotarcie do sklepów, jak i umiejscowienie filii, magazynów, aż po ułożenie produktów na półce.

• Promocja (promotion)

Określa czynności informujące klientów o usługach firmy, marce, produkcie. Promocja to wyjątkowo rozbudowany element marketingu MIX. Obejmuje reklamę przedsiębiorstwa do masowego odbiorcy; promocję osobistą w kontakcie bezpośrednim z nabywcą, public relations, czyli budowanie kontaktów firmy z otoczeniem,  czy promocję dodatkową zwiększającą atrakcyjność sprzedaży, np. obniżka cen. 

Nowoczesna zasada 4P

Zasada 4P uległa zmianie ze względu na nowe potrzeby biznesowe. Nowoczesna zasada 4P jest bardziej dostosowana do współczesnych czasów, lecz to nie oznacza, że pierwotna wersja nie ma zastosowania. Wciąż jest aktualna, lecz wybór strategii uzależniony jest od potrzeb firmy. Z czego składa się nowoczesna wersja koncepcji?

• Ludzie (people)

Nowoczesna koncepcja 4P koncentruje się nie tylko na firmie i jej otoczeniu, ale także na ludziach, którzy to przedsiębiorstwo tworzą. Obiektem 4P w nowej wersji jest człowiek – pracownik i klient.

• Dokonania (performance)

Sama strategia nie wystarczy. Nowa koncepcja 4P uwzględnia również mierniki efektywności działań – finansowe i niefinansowe.

• Programy (platform)

To niestandardowe działania marketingowe skierowane do konsumenta. Np. różne akcje i inicjatywy marketingu internetowego.

• Procesy (process)

Procesy, czyli kroki podjęte przez firmę, które mają nawiązać i utrzymać dobre relacje przedsiębiorstwa z otoczeniem firmy. Np. promocje, przebieg obsługi klienta.

Koncepcja 7P

Koncepcja marketing MIX 7P to rozbudowana koncepcja 4P poszerzona o trzy elementy marketingu MIX:

• Ludzie – podobnie jak w nowoczesnej koncepcji, koncepcja 7P skupia się również na osobach zatrudnionych. Zakłada, że o pracowników należy odpowiednio dbać, by mieli oni motywację do zdobywania lepszych wyników sprzedażowych. Aspekt ludzki przekłada się również na działania w kontekście klientów.
• Procesy – obejmują wszystkie działania, które mają wpływ na prosperowanie firmy. To, co dzieje się wewnątrz organizacji, w jej strukturach również ma przełożenie na jakość świadczonych usług. Procesy uwzględniają zainteresowanie klienta produktem, informowania o produkcie, sprzedaż i dalszą opiekę nad klientem już po dokonaniu transakcji.
• Świadectwo materialne (physical evidence) – ten element jest ściśle związany z wizerunkiem firmy. Przede wszystkim mowa o identyfikacji wizualnej marki. Wpływ na nią ma wygląd logo, strona internetowa, barwy, papier firmowy, siedziba firmy, wystój filii, czy uniformy pracowników. Jednolite świadectwo materialne daje spójne wyobrażenie o firmie klientom i buduje pozycję marki na rynku.

Zasada marketing 4C

Koncepcja marketingu 4C różni się od powyższych, ponieważ jest opracowana z punktu widzenia klienta. Powstała w roku 1990, z inicjatywy Roberta Lauterborn’a. Koncepcja 4C ma stanowić lepsze spojrzenie, ponieważ w sprzedaży tak naprawdę chodzi o pozyskanie klienta, dlatego również na marketing trzeba patrzeć jego oczami.

• Potrzeby i pragnienia klienta (Customer Value)

Zamiast ujętego w pierwotnej koncepcji 4P produktu, zasada 4C przytacza to, jak klient ten produkt postrzega. Skupia się na potrzebach klienta i na tym, jak produkt je spełnia. Klient przed zakupem poddaje analizie korzyści, jakie może uzyskać z zakupu. Zgodnie z koncepcją, firma, chcąc poprawić jakość swoich usług i jednocześnie lepiej odpowiadać na potrzeby klienta, powinna przeanalizować system jego wartości.

• Koszt dla klienta (Cost)

Zanim klient dokona zakupu, zawsze bierze pod uwagę cenę. Dla konsumenta cena stanowi koszt, jaki ten musi ponieść, aby uzyskać produkt. Koszt powinien być przede wszystkim adekwatny wobec możliwości finansowych klienta. Te będą się natomiast różnić w zależności od grupy docelowej firmy.

• Wygoda zakupu (Convenience)

W formule 4P przedsiębiorstwo skupia się na dystrybucji, natomiast w 4C istotna jest wygoda, jaką zapewnia klientowi (która stanowi odpowiednik dystrybucji w 4P). Wygoda zakupu obejmuje wszelkie udogodnienia, które sprawiają, że klient po dokonaniu zakupu odczuwa satysfakcję. Tę może budować obsługa posprzedażowa i przedsprzedażowa na wysokim poziomie, powitanie, możliwość dogodnego obejrzenia produktu – wszystko co wpływa na pozytywne wrażenia z procesu zakupu.

• Komunikacja (ang. Communication)

Zamiast promocji ujętej w koncepcji 4P, w 4C mamy komunikację. Przy czym mowa tutaj o komunikacji obustronnej na linii przedsiębiorstwo-konsument. Firma, która prowadzi dobrze zorganizowane działania marketingowe, szanuje zdanie klientów. Dlatego np. można spotkać się z ankietami opisującymi  zadowolenie odbiorców z zakupu. Czasem klienci są proszeni o wskazanie tego, co sami zmieniliby w działaniu firmy. Obecnie Internet umożliwia szerokie prowadzenie komunikacji z klientami, np. w mediach społecznościowych.

Firma, która chce zaistnieć na rynku, nie może lekceważyć znaczenia marketingu. Działania promocyjne często niosą za sobą spore koszty, jednak znając koncepcje marketingu MIX, można samodzielnie skierować procesy decyzyjne przedsiębiorstwa na właściwe tory, bez dużych nakładów finansowych.

Jak dobrać odpowiedni model marketing MIX dla Twojej firmy?

Dobór odpowiedniego modelu marketing MIX zależy od specyfiki firmy i jej klientów. W pierwszej kolejności należy przeanalizować potrzeby grupy docelowej oraz cele biznesowe, które chcemy osiągnąć. Ważne jest także uwzględnienie budżetu oraz dostępnych zasobów, takich jak zespół czy technologia. Kluczem do sukcesu jest testowanie różnych strategii i dostosowywanie działań na podstawie zebranych danych.

Najczęstsze błędy w implementacji marketing MIX

Jednym z najczęstszych błędów jest skupienie się wyłącznie na jednym aspekcie, np. promocji, zaniedbując inne elementy, takie jak produkt czy cena. Firmy często nie dostosowują strategii do zmieniających się potrzeb rynku, co prowadzi do utraty klientów. Ważne jest także unikanie zbyt ogólnego podejścia – precyzyjne określenie grupy docelowej i jej preferencji to podstawa. Regularne monitorowanie wyników i wprowadzanie korekt pozwala uniknąć powielania błędów.

Jak wykorzystać dane analityczne w strategii marketing MIX?

Dane analityczne mogą pomóc w lepszym zrozumieniu zachowań klientów oraz skuteczności podejmowanych działań. Dzięki analizie danych z narzędzi takich jak Google Analytics czy systemy CRM można zidentyfikować, które elementy strategii działają, a które wymagają poprawy. Warto tworzyć szczegółowe raporty i wykorzystywać je do optymalizacji poszczególnych obszarów marketing MIX, takich jak promocja czy dystrybucja. Użycie danych pozwala podejmować decyzje oparte na faktach, a nie jedynie na intuicji.