Spośród różnych form rozliczeń podatkowych dostępnych w Polsce, PIT-5 przez lata cieszył się popularnością wśród przedsiębiorców. To właśnie dzięki temu formularzowi możliwe było proste obliczenie zaliczek na podatek dochodowy. Sprawdzamy, czym jest PIT-5 i jak go rozliczać.
Źródło zdjęcia: https://pl.123rf.com/photo_73150485_koncepcj%C4%85-biznesow%C4%85-stos-niedoko%C5%84czonych-dokument%C3%B3w-na-biurku-stos-papieru-firmowego.html
Wraz z wprowadzeniem mikrorachunków podatkowych i zmianami w przepisach, obowiązek składania PIT-5 do urzędu został zniesiony, jednak dokument nadal pozostaje ważny jako sposób obliczania zobowiązań podatkowych. Dowiedz się, czym dokładnie jest PIT-5, kto i kiedy musi go rozliczyć oraz jak wygląda proces wypełnienia deklaracji PIT-5.
PIT-5 – czym jest?
PIT-5 to uproszczona forma rozliczania zaliczek na podatek dochodowy, która przez wiele lat była obowiązkowa dla przedsiębiorców. Do 2007 roku składanie formularza PIT-5 było koniecznością dla każdego, kto prowadził działalność gospodarczą.
Od 1 stycznia 2020 roku system podatkowy został jednak zmodernizowany, wprowadzono mikrorachunki podatkowe, czyli indywidualne konto podatkowe, a obowiązek składania PIT-5 w urzędzie został zniesiony. Obecnie przedsiębiorcy obliczają zaliczki samodzielnie, ale formularz PIT-5 może być przechowywany jako dokumentacja pomocnicza na wypadek kontroli podatkowej.
Formularz PIT-5 służy do wyliczenia kwoty zaliczki na podatek dochodowy przez przedsiębiorców opodatkowanych według skali podatkowej.. Zawiera informacje o przychodach, kosztach prowadzenia działalności, składkach ZUS oraz ewentualnych ulgach podatkowych.
Dzięki niemu przedsiębiorca może dokładnie określić wysokość zobowiązania podatkowego i dokonać wpłaty w odpowiednim terminie. Chociaż składanie PIT-5 w urzędzie skarbowym nie jest już wymagane, dokument wciąż może być używany jako wewnętrzne narzędzie rozliczeniowe.
Kto rozlicza PIT-5?
PIT-5 przeznaczony jest dla osób, które chcą lub muszą obliczać zaliczki na podatek dochodowy od osiągniętych dochodów. Mogą z niego korzystać różne grupy podatników, w tym:
1) Przedsiębiorcy prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą – to najczęstsza grupa korzystająca z PIT-5, szczególnie w przypadku małych firm.
2) Osoby fizyczne uzyskujące dochody z najmu lub dzierżawy – PIT-5 jest przydatny do obliczania zobowiązań wynikających z dochodów pasywnych.
3) Wspólnicy spółek cywilnych – osoby działające w ramach tej formy działalności również korzystają z zaliczek na podatek dochodowy.
Rozliczanie PIT-5 wymaga prowadzenia uproszczonej księgowości, najczęściej w formie księgi przychodów i rozchodów. Dochód oblicza się jako różnicę między przychodami a kosztami działalności, uwzględniając składki ZUS oraz ewentualne odliczenia podatkowe.
Jak wypełnić PIT-5?
Wypełnienie formularza PIT-5 różni się w zależności od wybranej formy opodatkowania. Oto najczęściej stosowane zasady:
1) Opodatkowanie na zasadach ogólnych:
Oblicz dochód za dany okres, odejmując koszty od przychodów.
Podatek nalicz zgodnie ze skalą podatkową: 12% dla dochodów do 120 tys. zł rocznie i 32% dla nadwyżki ponad tę kwotę.
Od wyliczonej kwoty odejmij zapłacone składki na ubezpieczenie zdrowotne i społeczne.
2) Podatek liniowy:
Dochód opodatkowuje się stawką 19%.
Możesz odliczyć stratę z lat ubiegłych, składki na ubezpieczenia społeczne oraz zdrowotne.
3) Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych:
Podatek nalicza się na podstawie przychodu, bez odliczania kosztów.
Każdą obliczoną zaliczkę zaokrąglamy do pełnych złotych i wpłacamy na indywidualny mikrorachunek podatkowy.
Wysyłka PIT-5 – terminy
Choć nie ma obowiązku składania PIT-5 w urzędzie, zaliczki na podatek dochodowy muszą być wpłacane w określonych terminach:
1) Rozliczenie miesięczne: Zaliczki należy wpłacać do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, za który naliczana jest zaliczka.
2) Rozliczenie kwartalne: W przypadku rozliczeń kwartalnych termin wpłaty przypada na 20. dzień miesiąca następującego po zakończeniu kwartału.
Przedsiębiorcy prowadzący działalność od początku roku podatkowego lub tzw. mali podatnicy (z przychodem nieprzekraczającym 2 mln euro rocznie) mogą korzystać z kwartalnego rozliczania zaliczek.
PIT-5 a formy opodatkowania
PIT-5 to rozwiązanie, które przez lata było jednym z najpopularniejszych sposobów rozliczania zaliczek na podatek dochodowy. Choć dziś formularz ten nie musi być składany do urzędu skarbowego, wiedza na jego temat pozostaje istotna, zwłaszcza w kontekście wyboru formy opodatkowania.
Dla przedsiębiorców dostępne są różne możliwości, które pozwalają dostosować sposób odprowadzania podatku do specyfiki prowadzonej działalności.
1) Opodatkowanie na zasadach ogólnych
Jednym z najczęściej wybieranych rozwiązań są zasady ogólne, które umożliwiają korzystanie z licznych ulg podatkowych oraz wspólne rozliczenie z małżonkiem. Na zasadach ogólnych obowiązują dwa progi podatkowe – 12% dla dochodów do 120 000 zł oraz 32% dla dochodów przekraczających tę kwotę.
To rozwiązanie jest korzystne dla przedsiębiorców, którzy ponoszą znaczne koszty związane z działalnością, ponieważ można je odliczyć od przychodu, co obniża podstawę opodatkowania. Jednak progresywny charakter podatku oznacza, że przy wyższych dochodach przedsiębiorca zapłaci więcej, co może być minusem tego rozwiązania.
2) Podatek liniowy
Kolejną opcją jest podatek liniowy, który cieszy się popularnością wśród osób osiągających wysokie dochody. Stała stawka 19% niezależna od wysokości dochodów sprawia, że podatek liniowy jest przejrzysty i łatwy do obliczenia.
W tej metodzie opodatkowania należy odliczyć uregulowane składki na ubezpieczenia społeczne i stratę ze wcześniejszych lat. Następnie od tej kwoty oblicza się podatek w wysokości 19% i stawki odejmuje składki zdrowotne (uregulowane od początku roku) oraz sumę zaliczek za poprzednie miesiące.
Jest to doskonałe rozwiązanie dla przedsiębiorców, którzy nie korzystają z ulg podatkowych ani nie planują rozliczeń wspólnych z małżonkiem. Wadą tej formy jest jednak brak możliwości odliczenia ulg, co może być istotnym czynnikiem dla osób, które chcą skorzystać np. z ulgi na dzieci czy innych odliczeń.
3) Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych
Ryczałt to trzecia forma opodatkowania, którą mogą wybrać przedsiębiorcy. W ryczałcie podatek naliczany jest od przychodu, co oznacza, że koszty uzyskania przychodu nie są odliczane. Jest to prosta forma rozliczenia, szczególnie korzystna dla osób, które ponoszą niskie koszty działalności.
Wysokość stawki zależy od rodzaju działalności i może wynosić od 3% (np. dla handlu) do 17% (np. dla niektórych usług). Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych sprawdzi się głównie w branżach, gdzie łatwo kontrolować przychody, takich jak wynajem nieruchomości czy handel detaliczny.
Wybór formy opodatkowania zależy od indywidualnych potrzeb przedsiębiorcy oraz specyfiki prowadzonej działalności. Decydując się na konkretne rozwiązanie, warto przeanalizować strukturę, czy kwoty przychodów i kosztów, a także uwzględnić możliwość skorzystania z ulg podatkowych. Przy wyższych dochodach podatek liniowy może być korzystniejszy, natomiast przy niskich kosztach prowadzenia działalności warto rozważyć ryczałt.
PIT-5 uproszczony
PIT-5 uproszczony to rozwiązanie dedykowane przedsiębiorcom, którzy preferują stabilność i przewidywalność w zakresie odprowadzania zaliczek na podatek dochodowy. Uproszczenie polega na regularnym wpłacaniu stałej kwoty, obliczonej na podstawie danych z poprzednich lat podatkowych. Dzięki temu przedsiębiorca nie musi co miesiąc kalkulować podatku od nowa, co znacznie ułatwia zarządzanie finansami.
Stała kwota zaliczki obliczana jest w oparciu o dochód uzyskany w latach poprzednich. Przykładowo, jeśli przedsiębiorca osiągnął dochód w wysokości 120 000 zł w roku 2023, to kwota ta jest dzielona na 12 miesięcy (lub 4 kwartały), a następnie obliczana jest zaliczka na podatek. Wysokość tej zaliczki pozostaje niezmienna przez cały rok, co pozwala na lepsze planowanie wydatków i unikanie niespodziewanych obciążeń finansowych.
Zaletą PIT-5 uproszczonego jest prostota rozliczeń oraz oszczędność czasu. Przedsiębiorca nie musi martwić się o szczegółowe wyliczenia co miesiąc, co jest szczególnie przydatne w przypadku mniejszych firm i osób prowadzących działalność gospodarczą w mniej wymagających branżach. Uproszczona forma zaliczki pozwala także na skoncentrowanie się na rozwijaniu działalności, zamiast na analizie podatkowej.
Warto jednak pamiętać, że PIT-5 uproszczony ma swoje ograniczenia. Stała kwota zaliczki nie uwzględnia bieżących dochodów firmy, co oznacza, że przedsiębiorca może zapłacić za dużo lub za mało podatku w skali roku. W takim przypadku konieczne jest rozliczenie różnicy w rocznym zeznaniu podatkowym. Dlatego, mimo uproszczeń, warto prowadzić podstawową księgowość i monitorować swoje dochody, aby uniknąć nieprzyjemnych niespodzianek przy rozliczeniu rocznym.
PIT-5 uproszczony jest szczególnie korzystny dla małych i średnich przedsiębiorstw, które mają stabilne dochody i nie chcą tracić czasu na comiesięczne kalkulacje podatkowe. Jest to rozwiązanie, które łączy wygodę z efektywnością, zapewniając jednocześnie zgodność z przepisami podatkowymi.
Przed wyborem tej formy warto jednak dokładnie przeanalizować swoją sytuację finansową oraz możliwości wynikające z innych form rozliczeń, aby upewnić się, że jest to najlepsza opcja dla prowadzonej działalności.
Źródło zdjęcia: https://pl.123rf.com/photo_51844292_zdj%C4%99cie-wyci%C4%85g%C3%B3w-z-konta-do%C5%82u-w-polsce.html
