Od lat temat wynagrodzeń budzi wiele emocji, zarówno wśród pracowników, jak i pracodawców. Wiele osób zastanawia się, czy ich pensja jest adekwatna do umiejętności i doświadczenia, a niekiedy słyszy się historie o nierówności płacowej między osobami na tych samych stanowiskach. Dotąd dostęp do takich informacji był utrudniony, a rozmowy o wynagrodzeniach często pozostawały w sferze domysłów i niepotwierdzonych plotek.
Źródło zdjęcia: https://pl.123rf.com/photo_119890918_business-concept-businessmen-are-signing-agreements-businessmen-are-pleased-to-exchange-between.html
Wkrótce jednak sytuacja ulegnie zmianie. Unia Europejska postawiła na transparentność płac, a nowe przepisy wymuszą na firmach ujawnianie informacji o wynagrodzeniach. Zmiany te mają na celu wyrównanie szans pracowników, zniwelowanie luki płacowej i wzmocnienie pozycji zatrudnionych w negocjacjach dotyczących warunków pracy.
Jawność wynagrodzeń – na czym mają polegać zmiany?
W czerwcu 2023 roku weszła w życie unijna dyrektywa dotycząca przejrzystości płac, która zobowiązuje kraje członkowskie do wdrożenia jej zapisów w ciągu trzech lat. Oznacza to, że do 2026 roku Polska oraz inne państwa Unii będą musiały dostosować swoje przepisy do nowych regulacji.
Najważniejsze zmiany obejmują:
- Prawo do informacji o zarobkach – każdy pracownik będzie mógł żądać pełnych danych na temat wynagrodzeń osób zatrudnionych na podobnych stanowiskach.
- Przeniesienie ciężaru dowodu na pracodawcę – jeśli pracownik uzna, że jego pensja jest niesprawiedliwa, firma będzie musiała wykazać, że wynagrodzenie zostało ustalone zgodnie z zasadą równości.
- Obowiązek publikacji widełek wynagrodzeń w ofertach pracy – firmy nie będą mogły ukrywać przed kandydatami, jakie zarobki oferują na danym stanowisku.
- Zmniejszenie luki płacowej między kobietami a mężczyznami – nowe przepisy mają przyczynić się do wyrównania różnic płacowych wynikających z płci.
Wprowadzenie tych regulacji ma na celu większą przejrzystość oraz eliminację nieuzasadnionych dysproporcji w wynagrodzeniach.
Jawność wynagrodzeń a obowiązki pracodawców
Nowe przepisy nie tylko zwiększą transparentność rynku pracy, ale również nałożą na pracodawców dodatkowe obowiązki. Od 2026 roku firmy zatrudniające powyżej 150 osób będą zobowiązane do raportowania danych o wynagrodzeniach oraz ujawniania różnicy w zarobkach między kobietami a mężczyznami.
Co to oznacza dla przedsiębiorców?
- Konieczność przeprowadzania audytów wynagrodzeń – firmy będą musiały dokładnie analizować struktury płacowe i wykazywać, że nie stosują dyskryminacji płacowej.
- Obowiązek publikacji widełek płacowych w ofertach pracy – każda nowa rekrutacja będzie wymagała podania zakresu wynagrodzenia, co może wpłynąć na konkurencyjność firm na rynku pracy.
- Zakaz zabraniania pracownikom ujawniania zarobków – firmy nie będą mogły ograniczać pracownikom możliwości dzielenia się informacjami o wynagrodzeniu.
Przedsiębiorstwa, które nie dostosują się do nowych regulacji, mogą ponieść poważne konsekwencje finansowe, w tym kary za brak przejrzystości oraz pozwy od pracowników, którzy poczują się niesprawiedliwie traktowani.
Polacy nie rozmawiają o zarobkach
W Polsce temat wynagrodzeń wciąż jest tematem tabu. W przeciwieństwie do krajów zachodnich, gdzie jawność wynagrodzeń jest normą, w Polsce wielu pracowników nie chce lub boi się mówić o swoich zarobkach.
- Obawa przed konfliktami – rozbieżności płacowe na tych samych stanowiskach mogą prowadzić do napięć w zespołach.
- Konkurencyjność firm – pracodawcy obawiają się, że ujawnienie widełek płacowych umożliwi konkurencji podbieranie talentów.
- Brak nawyku otwartych rozmów o wynagrodzeniu – wiele osób po prostu nie czuje się komfortowo, pytając o pensję innych.
Eksperci rynku pracy podkreślają, że choć unijne przepisy wymuszą pewne zmiany, to zmiana mentalności społecznej może zająć więcej czasu.
Jawność wynagrodzeń – problem dla firm
Nie wszystkie firmy są gotowe na zmiany. Wiele z nich obawia się, że jawność wynagrodzeń może ujawnić nieuczciwe praktyki płacowe, prowadząc do konfliktów wewnętrznych.
Potencjalne problemy dla pracodawców:
- Niezadowolenie wśród starszych pracowników – ujawnienie wynagrodzeń może wywołać frustrację wśród osób, które pracują w firmie od lat, ale zarabiają mniej niż nowo zatrudnieni.
- Konieczność dostosowania polityki płacowej – firmy będą musiały bardziej precyzyjnie określać kryteria wynagrodzeń i zadbać o ich spójność.
- Problemy rekrutacyjne – kandydaci mogą być mniej zainteresowani ofertami pracy, jeśli zobaczą, że wynagrodzenie nie spełnia ich oczekiwań.
Brak jawności płacy ma swoje dobre strony?
Niektóre firmy i rekruterzy argumentują, że brak jawności płac daje większą elastyczność w negocjacjach i pozwala lepiej dopasować wynagrodzenie do umiejętności pracownika.
Dlaczego niektórzy wolą, by wynagrodzenia pozostały tajemnicą?
- Rekruterzy mogą lepiej ocenić kandydata – pytanie o oczekiwania finansowe daje pracodawcy informację, jak kandydat wycenia swoje umiejętności.
- Firmy mogą optymalizować koszty – jeśli kandydat poda niższą kwotę, niż firma planowała zaoferować, pracodawca może na tym skorzystać.
- Unikanie konfliktów wewnętrznych – gdy wynagrodzenia są niejawne, trudniej o sytuacje, w których pracownicy czują się niesprawiedliwie traktowani.
Jednak zwolennicy transparentności uważają, że korzyści z jawności wynagrodzeń przewyższają ewentualne niedogodności.
Jawność wynagrodzeń jest potrzebna
Według badań przeprowadzonych przez Randstad i Instytut Pollster 81% pracowników uważa, że wynagrodzenie powinno być ustalane wyłącznie na podstawie kwalifikacji i doświadczenia.
- 57% ankietowanych uważa, że ich firma stosuje sprawiedliwy system wynagrodzeń.
- 58% pracowników twierdzi, że system płac w ich firmie jest przejrzysty – jednak młodsze pokolenia częściej wskazują na brak transparentności.
Choć otwartość w kwestii zarobków wciąż budzi kontrowersje, coraz więcej pracowników domaga się przejrzystości. Unijne przepisy mają zapewnić im większą kontrolę nad własnymi wynagrodzeniami i ograniczyć dyskryminację płacową.
Źródło: infor.pl
Źródło zdjęcia: https://pl.123rf.com/photo_9968263_polska-pieni%C3%A4%E2%80%A6dze-na-bia%C3%A5%E2%80%9Aym-w-r%C3%A4%E2%84%A2ku.html
